Нумаях пулмасть Киров облаҫӗнче мӑйракаллӑ шултра выльӑха искусствӑллӑ майпа пӗтӗлентерекен операторсен тата зоотехник-селекционерсем Пӗтӗм Раҫҫейри конкурсӗ иртнӗ. Вӑл ӑмӑрту — йӑлана кӗнӗскер. Чӑваш Ен чысне хӳтӗлеме унта Шупашкар районӗнчи «Атлашевский» кооперативӑн тата Тӑвай районӗнчи «Акконд-Агро» фирмӑн ӗҫченӗсем Елена Николаева тата Галина Павлова тухса кайнӑ.
Елена Николаева Вера Шумилова журналиста пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурсра кӗтмен-туман ҫӗртен аякри чӑвашсемпе тӗл пулнӑ. «Эпӗ чӑвашла калаҫнине илтсе ман пата Удмурт, Саха Якути республикисенчен, Самар облаҫӗнчен килнӗ чӑвашсем пычӗҫ. Эх, калаҫрӑмӑр вара тӑван чӗлхепе! Юрларӑмӑр та, йӗрсе те илтӗмӗр», — ӑнлантарнӑ хӗрарӑм хаҫатҫӑна.
Шупашкар районӗнчи Ишлей станцийӗ патӗнчи чукун ҫул каҫҫи урлӑ ирӗклӗн иртме чарнӑ. Ҫакӑ унта хӑтлӑх курес ӗҫ пуҫланнипе ҫыхӑннӑ.
Чукун ҫула тытса тӑракан «РЖД» акционерсен уҫӑ обществин Инфраструктурӑн Канашри дистанцийӗ юсав ӗҫне ӗнертен, ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, тытӑннине хыпарланӑ. Ҫакӑн пикри вӑл «Чӑвашупрдор» хысна учрежденине систерсе хунӑ. Юсавпа тата хӑтлӑх кӗртессипе ҫыхӑннӑ ӗҫ пирки ҫул-йӗр инспекторӗсем те пӗлеҫҫӗ, яваплисем вӗсене малтанах систерсе хунӑ. «РДЖ» акционерсен обществинче ӗҫе авӑн уйӑхӗн 10-мӗшӗнче вӗҫлессине пӗлтереҫҫӗ.
Чукун ҫула юсанӑ хыҫҫӑн асфальт сарас тата хӑтлӑх кӳрес енӗпе тимленӗ май каҫхи вуннӑран пуҫласа ирхи улттӑччен машинӑсем ҫулӑн пӗр енӗпе ҫеҫ иртсе ҫӳрейӗҫ.
Паян Александр Астраханцев дизайнер, живопись ӑсти, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ художникӗ (2010), Раҫҫейӗн дизанейрсен пӗрлешӗвӗн пайташӗ (1993), «Дизайнерсен пӗрлешӗвӗ» пӗтӗм тӗнчери ассоциацийӗн пайташӗ (1993) ҫуралнӑранпа 65 ҫул ҫитрӗ.
Алексанндр Аркадьевич Шупашкар районӗнчи Салапайкасси ялӗнче 1953 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Хӑй вӑхӑтӗнче вӑл И.Я. Яковлев ячӗллӗ патшалӑх педагогика институчӗн (халӗ — университет) художествӑпа графика факультетӗнче вӗреннӗ. 1975—1980 ҫулсенче Уралнефтегазстрой, Шупашкарти троллейбус управленийӗнче художник-офрмительте тӑрӑшнӑ. 1980—1995 ҫулсенче Шупашкарти 29-мӗш вӑтам шкулта ачасене ӳкерме вӗрентнӗ тата черчени учителӗнче тимленӗ. 2003 ҫултанпа И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университетӗнче преподавательте ӗҫлет. Александр Астраханцев графика дизайнӗ енӗпе те тимлет. 1998 ҫултанпа — Чӑваш Республикинчи дизайнерсен пӗрлешӗвӗн правленийӗн ертӳҫи.
Шупашкарта пурӑнакан 11 ҫамрӑк, 16-24 ҫулсенчи каччӑсем, суд сакки ҫине ларӗҫ. Вӗсен тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе тишкерсе пӗтернӗ.
Ҫамрӑксене ялти лавккасене ҫаратнӑшӑн айӑпласшӑн. Пӗлтӗр 21 ҫулти каччӑ преступниксен ушкӑнне йӗркеленӗ, унта унӑн 4 пӗлӗшӗ кӗнӗ. Тепӗр улттӑшӗ лавкка ҫаратас ӗҫе пӗр хутчен кӑна хутшӑннӑ, ушкӑн йышӗнче пулман.
Пӗлтӗр юпа уйӑхӗн 8-12-мӗшӗсенче Шупашкар, Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш районӗсенче ҫӗрле ултӑ лавккана ҫаратнӑ. Пӗтӗмпе ҫур миллион ытла тенкӗлӗх япала, укҫа йӑкӑртнӑ. Ҫамрӑксем тепӗр лавккана та ҫаратма тӑнӑ-ха, анчах ӗҫ ӑнман.
Юлашкинчен вӗсене полицейскисем ярса тытнӑ. Палӑртмалла: темиҫе ҫамрӑкӑн тӗрмере ларса пӗтермен айӑплав пур.
Шупашкар районӗнчи Шӗнерпуҫ ял тӑрӑхӗнчи арҫынна приставсем шыранӑ, анчах тытайман. Ҫавах та вӑл ӑҫта пытанса пурӑннине ял халӑхӗ систернӗ-систернех. Таркӑн хӑйне валли пурӑнмалли вырӑн вӑрманта йӗркеленӗ иккен.
Арҫын ачисемшӗн алимент тӳлемен — ҫапла май парӑмӗ 300 пин тенке яхӑн ҫитнӗ. Приставсем ӑна хӳмере ҫурла уйӑхӗн 20-мӗшӗнче тупнӑ. Ҫав вӑхӑтра парӑмҫӑ хӳмере икӗ ӗҫкӗҫ тусӗпе каннӑ. Шалта сӗтелпе пукансем те пулнӑ. Хайхискерсем каннӑ вӑхӑтра пурнӑҫри ыйтусене сӳтсе явнӑ.
Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, арҫын хӳмене ҫулла пуҫламӑшӗнчех тунӑ. Вӑл приставсенчен пытанмалли вырӑн кӑна пулман, унта вӑл хӑнасене те йышӑннӑ.
Ӗнерхи кун тӗлне Шупашкар районӗнчи пилӗк шкул ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне хатӗрленсе ҫитеймен. Ҫакна Чӑваш Ен Элтеперӗ ӗҫ тӑвакан влаҫ органӗсен тата муниципалитетсен ертӳҫисемпе тунтикунсерен ирттерекен канашлура сӳтсе явнӑ.
Республикӑн вӗренӳ министрӗ Александр Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх, 849 шкултан 843-шне ҫӗнӗ вӗренӳ ҫулне комиссисем йышӑннӑ. Культура, Спорт, Сывлӑх сыхлав министерствисен балансӗсем ҫинчи шкулсем те пур. Вӗсем — 81. Вӗсене те ятарлӑ комиссисем тӗрӗслесе йышӑнӗҫ.
Шупашкар районӗнчи пилӗк шкулта юсав ӗҫе графикран юлса пырать. Александр Иванов министр ҫавӑншӑн район администрацине ӳпкелесе калаҫнӑ.
Шкулсенче юсав ӗҫӗ ирттермелли килӗшӗве ҫурла уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче кӑна алӑ пуснӑ-мӗн.
Шупашкар районӗнче кӑҫал пысӑк теплица комплексӗ хута ярасшӑн. Вӑл хальхи вӑхӑтри технологисене тӗпе хурса хӑпартнӑскер пулӗ. Ӑна пиллӗкмӗш ӑрури тесе калаҫҫӗ. Асӑннӑ районти Тутаркасси ял тӑрӑхӗн территорийӗнче ҫӗкленекен комплексри пахча ҫимӗҫе автомат тытӑм шӑварса тӑрӗ, вӑл е ку пахалӑхлӑ апатпа та ӑслӑ техника тивӗҫтерӗ, ҫутӑпа ӑшша та компьютер йӗркелесе тӑрӗ.
Чӑваш Ен Элтеперӗн Администрацийӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх, комплекса икӗ ӑстрӑмпа хӑпартӗҫ. Теплицӑн икӗ блокне, калча уйрӑмне, вӗсене тытса тӑракан блоксене кӑҫалах ӗҫлеттерме пуҫласа Ҫӗнӗ ҫулччен унта продукци туса илме ӗмӗтленеҫҫӗ. Теплицӑна «Ренова» компани (хуҫи Виктор Вексельберг) укҫипе хӑпартаҫҫӗ. Строительство епле пынипе ӗнер Чӑваш Ен пуҫлӑхӗ Михаил Игнатьев паллашнӑ.
Маларах эпир Шупашкар районӗнчи Котеркасси ялӗнче пурӑнакансем уйри ҫӗр пайӗсем патне пыма май ҫуккишӗн пӑшӑрханнине, ял ҫыннисем ҫак ыйтупа район прокурорӗ патне ҫитнине пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер, ҫӑхавра палӑртнӑ тӑрӑх, «Новочебоксарский» теплица комплексне тӑвакансем ял ҫыннисен ҫӗр пайӗсем патне каякан ҫула карта тытса хунӑ.
Пӗтӗм Раҫҫейри тӗрӗслев вӑхӑтӗнче Чӑваш Енри шкулсем пӗлӗве объективлӑ хакламан. Вӗсен списокне Вӗренӳ пахалӑхне хаклакан федераци институчӗн сайтӗнче пичетленӗ. Тӗрӗслев пахалӑхне Рособрнадзор пӗтӗмлетнӗ.
Тӳрех палӑртар: список вӑрӑм. Унта Чӑваш Енри шкулсем ҫеҫ мар, Раҫҫейри 3 пине яхӑн вӗренӳ учрежденийӗ пур. Пирӗн тӑрӑхрисенчен ҫакӑнта 21 шкул ҫакланнӑ.
Хулари шкулсенчен унта пӗр вӗренӳ учрежденийӗ кӑна. Вӑл — Шупашкарти 24-мӗш вӑтам шкул. Ыттисем — районсенчисем. Элӗк районӗнчен Чӑваш Сурӑм, Елчӗк районӗнчен Кивӗ Эйпеҫ, Ҫӗмӗрле районӗнчен Кӗҫӗн Тӑван, Комсомольски районӗнчен Анат Тимӗрчкасси, Вӑрнар районӗнчен Малти Ишек шкулӗсем лекнӗ. Унсӑр пуҫне — Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Патӑрьел, Шупашкар, Етӗрне районӗнсенчи икшер, Вӑрмар районӗнчи пилӗк шкул.
Шупашкар районӗн хаҫачӗ «Тӑван Ен» пӗлтернӗ тӑрӑх, Кӳкеҫ поселокӗ ҫывӑхӗнчи пӗвере арҫын виллине тупнӑ.
Шупашкар районӗн уполномоченнӑй участковӑйсен тата ҫул ҫитменнисемпе ӗҫлекен уйрӑмӗн пуҫлӑхӗ Сергей Петров хаҫата каласа кӑтартнӑ тӑрӑх, эрнекун, ҫурла уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, Шупашкарта пурӑнакан арҫын Кӳкеҫ пӗвине пулӑ тытма кайнӑ.
Тепӗр кунхине, ҫурлан 4-мӗшӗнче, пӗвере унӑн виллине тупнӑ. Малтанлӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, арҫын эпилепсипе чирленӗ.
Палӑртмалла: ҫулла пуҫланнӑранпа Шупашкар районӗнче 4 арҫын путса вилнӗ.
Ҫак эрнере, шӑматкун, Шупашкар район центрӗ, Кӳкеҫ, хӑйӗн черетлӗ ҫуралнӑ кунне уявлама хатӗрленет. Ҫавна май унта пурӑнакансене уяв ячӗпе саламланине ҫакса хунӑ. Вӗсенчен пӗри «уралнӑ кун ячӗпе, юратнӑ поселок» тесе курӑнать. Тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче ларакансем шӑпах ҫавӑнтан тӑрӑхлама пуҫланӑ та.
«Общественный совет поселка Кугеси» (чӑв. Кӳкеҫ поселокӗн общество канашӗ) ушкӑнра «Мана тӗрӗсех куҫарса пачӗҫ-и? Кӳкеҫсене урӑлнӑ ятпа саламлаҫҫӗ-и?» тесе вырӑсла ҫавӑрттарнӑ, сӑн ӳкерчӗкне вырнаҫтарнӑ.
Михаил Вансяцкий журналист: «Кӳкеҫри саламсем — ку вӑл уйрӑм юрӑ. Ӑна хаваслӑ ачасем ҫакаҫҫӗ. Хуняма ҫурчӗ патӗнчен шӳтлемесӗр иртместӗп. Никама та кӳрентерес мар тесе ҫакна ӑнлантарам: чӑвашла эп виҫҫӗлӗх пӗлетӗп, арӑм куҫарса пачӗ», — тесе ҫырнӑ Фейсбукра.
+0.3 °C